Van’ın Tuşba ilçesinde yer alan tarihi Ayanis Kalesi’nde, yaklaşık 36 yıldır sürdürülen kazı çalışmaları bu yıl da hız kesmeden devam ediyor. 10 yıldır Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Işıklı’nın başkanlığında gerçekleştirilen bu kazılarda, her yıl yeni ve önemli eserler gün yüzüne çıkarılmakta. 2023 yılı kazı çalışmalarında, 3 adet bronz kalkan ve 1 adet miğfer buluntusu dikkat çekti.
“Bu Yıldaki Kazılarda 3 Tane Bronz Kalkan ve 1 Adet Miğfer Çıkardık”
Bu seneki kazılarda en zengin buluntuları bronz kalkanların oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Işıklı, “Bu yılki kazılarımızda 3 tane bronz kalkan ve 1 adet miğfer bulduk. Bu eserler oldukça iyi bir durumda ortaya çıktı. Ayanis Kalesi, büyük bir deprem geçirdi ve bu nedenle kerpiç duvarlardan kaynaklanan anıtsal çöküntüler var. Birçok eseri bu çöküntüler nedeniyle deforme olmuş şekilde buluyoruz. Ancak, bu eserler oldukça derinlikte, yaklaşık 6-7 metre derinlikteki oda tabanında ele geçtiği için iyi korunmuş. Tabii ki bazı ufak tefek kırıklar mevcut; bunları da restorasyon ve konservasyon çalışmaları ile tamamlayacağız. Bu 3 kalkan ve içlerinde bulunan miğfer, bezemeli törensel bir miğfer olma ihtimali taşıyor. Çünkü şu an bazı bezemeleri görebiliyoruz ve bu süslemeler, kapsamlı bir restorasyon ve konservasyon sürecinden sonra daha da belirginleşecek. Bu buluntular, Ayanis Kalesi’nin tarihi önemi hakkında güçlü kanıtlar sunuyor. 36 yıllık kazılar neticesinde bronz eserler, özellikle bronz silahlar açısından oldukça zengin bir repertuara sahibiz” dedi.
“Urartular, Taşı, Madeni ve Metali Çok Ustaca İşleyen Bir Uygarlık”
Prof. Dr. Işıklı, bugüne kadar kale kazılarında yaklaşık 30’un üzerinde bronz kalkan bulunduğunu ifade ederek, “Bu 3 kalkan kuzey mekanlarda ele geçti. Kalkanların tapınak alanında yer almasının sebebi, Urartu dininde baş tanrı rolüne sahip olan Tanrı Haldi ile ilişkilidir. Haldi, savaşa giden kraliyet ailesine ve ordusuna rehberlik eden kutsal bir figürdür. Dolayısıyla, Urartulu krallar ve soylu sınıf bu kalkanları Tanrı Haldi’ye hediye etmektedir. Elde ettiğimiz kalkanlar ve diğer bronz silahlar, Haldi’ye ithaf edilmiştir. Üzerindeki yazıtlar temizlendikten sonra bu detaylar daha net bir şekilde ortaya çıkacak. Tapınak alanındaki bronz kalkanlardan 3 tanesini bu yıl başarılı bir şekilde bulduk. Restorasyon ve konservasyon işlemleri tamamlandıktan sonra bu eserler bölge müzemize kazandırılacak ve sergilemeye başlanacak. Kazı yaptığımız kalenin tarihi yaklaşık 2 bin 700 yıl öncesine dayanıyor. Bu kalkanlar da muhtemelen o döneme ait. Urartular, taş, maden ve metal işleme konusunda ustalıklarıyla tanınan bir uygarlık. Anadolu kültürü açısından da oldukça özel bir yere sahipler. Anadolu’daki en zengin metal eser koleksiyonunun Urartular’a ait olduğunu görüyoruz. Bu bağlamda, Urartu Krallığı, madeni ve metali ustaca işleyerek önemli eserler ortaya çıkarmıştır. Özellikle kazdığımız dönemde, II. Rusa dönemine ait Ayanis Kalesi gibi alanlarda zengin metal eser koleksiyonları karşımıza çıkmaktadır” şeklinde konuştu.
http://dlvr.it/TCz1lV
