Mangala,
Mancala,
Köçürme,
Pıç,
Meneli taş,
Altıev,
Oyuklara taşları koyup, almaya dayanan bir oyundur.
Mangala (Mankala) oyununun tarihi çok eskilere dayanıyor. Rivayete göre eskiden kayıt tutmak için kullanıldığı söyleniyor. Orta Asya’da Türkler ile birlikte eğlence amaçlı olarak kullanılmaya başlanmış. Mangala devrine uygun olarak taşlar ile değil daha çok tohumlar ile oynanıyormuş.
Mangala oyunu basit gibi görünse de özünde bazı kavramları sembolize ediyor. Oyun tahtasındaki oniki oyuk, yılın oniki ayını temsil ediyor. Oyukların içindeki taşlar ise her bir dört taş grubu, yılın dört ayını temsil ediyor. Yanlarda bulunan hazineler ise Doğu ve Batı’yı sembolize ediyor. Normalde her oyun bir settir. Standart olarak toplamda 5 set oynanır. Ancak set sayısı taraflarca da belirlenebilir.
Günümüzde, dünyada Mangala adıyla biliniyor. Adı ve kuralları yöreden yöreye değişiklik gösterebiliyor. Mankala oyunu, Anadolu’da da uzun yıllardır oynanan köklü bir oyundur. Bazen mangala, bazen mancala bazen de mankala ismiyle anılıyor. Eskiden Köçürme dendiği de biliniyor. Pıç, Erzurum yöresinde bilinen adıdır. Konya’da Meneli taş olarak anılıyor. Safranbolu dolaylarında Altıev oyunu olarak biliniyor.
Tarihte Sakaların, Göktürklerin, Uygurların da oynadığı rivayet edilir. XVI. yüzyıldan itibaren Osmanlı minyatürlerinde Mangala tasvirlerine rastlanmış. Avrupa’da da mangala oyununa benzer mantığa sahip oyunlar, oynanıyor.
Mangala oyunu kuralları aslında basit bir mantık üzerine kuruludur. Oyunun en başından doğru bir strateji kurup bunu oyun sonuna kadar sürdürebilmektir.
Mangala Oyunu;
Her oyuncunun, başlangıçta 24 taşı olan 2 kişi arasında oynanır. Mangala oyununda toplam 12 adet oyuk vardır. Bunlara ev ya da çukur denir. Her oyuncunun önünde 6 adet oyuk vardır. Oyuncular sadece kendi oyuklarından taş çıkartabilirler. Ancak rakibin oyuklarına taş bırakabilirler. Bu 6 oyuğun yanında, sağında veya solunda birer tane büyük oyuk bulunur. Bu büyük çukurlara hazine denir. Oyunun amacı, taşları bu hazine denen kısımlarda toplamaktır. Her oyuncunun sağında bulunan hazine, o oyuncuya aittir. Oyun başlangıcında her oyukta 4’er tane taş olmalıdır. Oyuna yazı tura ya da kura ile başlanır.
Oyunun kuralları;
· İlk başlayacak oyuncu bir oyuk seçer.
· Bu seçtiği oyuktaki 4 taşı alarak saat yönünün tersindeki oyuklara teker teker bırakır.
· Oyuncu aldığı oyuğa da bir taş bırakmak zorundadır.
· Oyuncunun bıraktığı son taş hazinesine denk geliyorsa, hamle sırası tekrar aynı oyuncuda olur.
· Rakip oyuncunun oyuklarına atılan son taş rakip oyuncunun oyuğunu çift yaparsa (2,4,6,8 taş gibi), oyuncu rakibin kuyudaki tüm taşları kendi hazinesine atmaya hak kazanır.
· Oyuncu kendi bölgesindeki bir boş kuyuya son taşı denk getirirse karşı bölgenin kuyusundaki tüm taşları da alır ve hazinesine atar.
· Oyun sonunda bölgesindeki taşların hepsini hazinesine koymayı başaran oyuncu, rakip bölgedeki tüm taşları da almaya hak kazanır.
· Kendi hazinesine ekler.
· Oyun bu şekilde sona erer.
· Oyun bitiminde hazinelerdeki taşlar sayılır.
· En çok taşa sahip olan oyunu kazanır.
· Taşlar eşitse berabere biter.
