Dian Fossey ,(1932-1985).
ABD'li kadın etolojisttir.
Amerikalı Zoolog.
Gerçek bir hayvansever.
Dağda yalnız yaşayan kadın,
Nyiramachabelli.
Dünyada goril incelemeleriyle tanınan önemli bir ABD'li kadın etolojisttir. 16 Ocak 1932 tarihinde ABD, Kaliforniya San Fransisco'da dünyaya geldi. 1932 doğumlu Amerikan zoolog Dian Fossey, barışçı ve idealist; cesur ve güçlü bir kadın ve mesleğinden bağımsız olarak gerçek bir hayvanseverdir.
Dian Fossey (d. 16 Ocak 1932 - ö. 28 Aralık 1985) Goriller üzerine çalışmış ABD'lietolojisttir. Birçok goril grubuyla kapsamlı incelemeler yapmış, Ruanda'nın dağ ormanlarında yıllarca onları gözlemlemiştir.[1][2]
Onu ilk paleontolojist Louis Leakey teşvik etmiştir. Yaptıkları Jane Goodall'ın şempazelerüzerindeki incelemelerine benzerdir. Yaşamının 18 yılını geçirdiği Ruanda Milli Parkında, uğradığı saldırı sonucunda yaşamını yitirmiştir.[3]
1988 yapımı Gorillas in the Mist: The Story of Dian Fossey (Sisteki Goriller) filmiyle,Sigourney Weaver tarafından sinemada canlandırılmıştır.
wiki.Google bugün Dian Fossey'nin 82'inci doğum gününe özel bir doodle hazırladı. Doodle'da dağlar, goriller ve elinde defteriyle Fossey görülüyor.
6 yaşındayken anne ve babası boşanan Fossey, üvey babasının ona kötü davranması sonucu hayvanlarla ilgilenmeye başladı.
Afrika ve dağ gorillerine adeta aşık olan Fossey, Karisoke Araştırma Merkezi ve Cornell Üniversitesi'ndeki yılları sonrasında davranış bilimi ve primatoloji alanlarında uzmanlaştı.
ABD'deki San Jose State Üniversitesi'den lisans ve Cambridge Üniversitesi'nden 1974 yılında doktora diploması aldı.
Dian Fossey dağ gorilleri ile ilgili çok önemli araştırmalara imza atmış, 18 yıl boyunca bu alanda çalışmış ve yıllarca Ruanda'nın dağ ormanlarında onları gözlemlemiştir.
İsmi dünyaca ünlü primatologlar Jane Goodall, Louis Leakey ve George Schaller ile birlikte anılır.
Dian Fossey 53 yaşında Afrika'daki Ruanda Volkanları Ulusal Parkı'nda 6 Aralık 1985'te öldürülmüştür.
Ruanda halkı Dian Fossey'yi "Dağda yalnız yaşayan kadın" anlamına gelen "Nyiramachabelli" adıyla çağırırdı.
16 Ocak 1932 San Francisco, California doğumlu Amerikalı antropolog ve zoolog olan Dian Fossey henüz 53 yaşında iken 28 Aralık 1985 tarihinde Rwanda Volcanoes Milli Parkında bulunan araştırma merkezindeki kulübesine giren bir saldırgan tarafından uğradığı saldırı sonucu yaşamını yitirdi.
Google Dian Fossey’i unutmadı ve hayatta olsaydı 82. yaş gününü kutlayacak olan Dian Fossey anısına bir doodle yayınladı.
Peki Dian Fossey kimdir? Yaşamı beyazperdeye aktarılan bir kişilik olan Dian Fossey neden cinayete kurban gitmiştir?
Yaşamı boyunca goriller üzerine çalışmalar yürüten Dian Fossey yıllarca Rwanda milli parkının içinde yer alan ormanlarda gorilleri gözlemlemiş ve gorillerle ilgili bilinmeyen sırları ortaya çıkartarak gorillerin saldırganlıklarının ardındaki perdeyi aralamıştır.
1967 – 1985 yılları arasında tam 18 yıl boyunca Rwanda Milli Parkında bir goril araştırma merkezi kuran Fossey bu bölgede hem gorillerin davranış ve öğrenme biçimlerini araştırmış saldırganlıklarının sebeplerini incelemiş hemde kaçak avcılara karşı amansız bir mücadele sergilemiştir.
Dian Fossey‘in 28 Aralık 1985 tarihinde hunharca öldürülmesinin ardında da kaçak goril avcılarına karşı vermiş olduğu bu mücadele nedeniyle 1994 yılında Ruanda’da yaşanan soykırımın sorumlusu olarak tutuklanan Protais Zigiranyirazo’nun olduğu belirlenmiştir.
Yaşamı beyazperdeye konu olacak kadar ilginç olan Dian Fossey ölümünden yalnızca 3 yıl sonra 1988 yılında Sigourney Weaver tarafından sinemada canlandırılarak Gorillas in the Mist: The Story of Dian Fossey filmi ile ölümsüzleştirilmiştir.
Dian Fossey Eğitim
-Darwin Koleji
-Cambridge Üniversitesi
-San Jose State Üniversitesi
Dian Fossey Sözleri
“The more you learn about the dignity of the gorilla, the more you want to avoid people.”
“It was their individuality combined with the shyness of their behavior that remained the most captivating impression of this first encounter with the greatest of the great apes..
Bir Kadın Savaşçı-Dian Fossey
SİSTEKİ GORİLLER
Henüz özel tv kanalı olarak sadece Star TV’nin olduğu dönemde sanırım 1991'de yayınlanan belgesellerin ilgimi çekenlerini videoya kaydeder ve daha sonra izlerdim.
O dönemde kaydını yaptığım ve tekrar tekrar izlediğim belgesel, bir kadın ve araştırdığı goriller üzerineydi.
Bir yandan hayvanların, özellikle goril ve şempaze gibi primatların davranış ve öğrenme biçimlerinin ilgimi çekmesi diğer yandan bir kadının dağlarda küçük bir kampta yaşayarak, bu hayvanları incelemesinin ilginçliği nedeniyle etkilendiğim bu belgeseli arada bir izliyordum.
Yıllar sonra televizyonda izlediğim bir filmle hayrete düşmüştüm.
Çünkü belgeseli izlerken “Ben acaba bunu yapabilir miydim?” diye sıkça düşündüğüm, beni çok etkileyen kadının yani Dian Fossey’in gorillerle geçirdiği dönemin öyküsüydü bu film.
Rwandalılar tarafından Nyiramachabelli, yani “ormanın yalnız kadını” diye adlandırılan 16 Ocak 1932 doğumlu Dian Fossey, National Geographic’e kendini uzun uğraşlardan sonra kabul ettirerek aldığı parayla Zaire’de araştırmalarına başlamış.
Rwanda’da Karisimbi Dağı'nda, 3 bin metre yükseklikte bir goril araştırma merkezi kurarak 1967-1985 yılları arasında 18 yıl boyunca, hem araştırmalarını sürdürmüş hem de kaçak goril avcılarına karşı zorlu bir mücadele vermiştir.
Dian Fossey’in yaşamı bir kadının bir yandan yaşam anlamında doğayla mücadele ederken diğer yandan da doğaya zarar veren insanlarla yaptığı mücadelenin öyküsüdür. Fossey, gorillerin el ve ayaklarını turistlere pazarlamak için ormanlarda büyük kıyım yapan çetelere karşı mücadele veriyordu.
Filmde ise, yıllar önce kaydettiğim belgeselin çekilme aşamasını da izlemiş oldum.
Belgeseli O’nun gözünden izlediğim NG fotoğrafçısının, Fossey’le çekim döneminde bir aşk yaşadığını da öğrendim.Bu bana çok ilginç gelmişti.Bir olayı farklı iki açıdan izleme şansım olmuştu.
Belgesel, Dian Fossey’in sevdiği adamın kamerasıyla Fossey’in gorillerle yaşadığı iletişimi, bu iletişimi nasıl kurduğunu, kampını ve kamp yaşamını anlatıyordu.Film ise başka bir kameradan, NG fotoğrafçısı ile Fossey’in ilişkisini bize ulaştırıyordu, kurgu yoluyla olsa da.
Fossey, gerçek bir savaşçı gibi, rahat ve normal diye nitelendirdiğimiz bir yaşamı bırakarak, başka bir ülkede, dağlarda kurduğu kampta her türlü konfordan uzak, o bölge yerlilerinden oluşan birkaç yardımcısıyla gorillerin yaşamını araştırmıştır.
Ancak en büyük savaşını kaçak goril avcılarına karşı vermiştir ki bu savaş, başı palayla parçalanmış olarak hunharca öldürülmesi ile sonuçlanmıştır.Hem kaçak avcılarla, hem de onlara göz yuman hükümet yetkilileri ile amansız bir mücadeleye girmiş, bir aile gibi gördüğü incelediği gorilleri canı pahasına onlara karşı korumaya çalışmıştır.
Dian Fossey pek çok insanın yapmayı aklından bile geçirmeyeceği bir yaşamı seçmiş, kendisini gorillere adamış, bu yabani hayvanları kendisini alıştırarak ve goril davranışları, sosyal yaşamları hakkında çok değerli bilgileri derlemiştir.
Dağlarda onlarla geçirdiği saatler boyunca sosyal yaşamlarını incelemiş, onlara yavaş yavaş yaklaşarak aylar süren çabaları sonucunda onların kendisini kabul etmelerini sağlamıştır.Onlar gibi davranıp onlar gibi sesler çıkararak onlara yaklaşmış ve tüm bilgileri onlarla saatlerini geçirerek elde etmiş, onları sahiplenmiş ve yeni araştırmacılara çok değerli bilgiler bırakmıştır.
Fossey seçtiği bu zorlu yolda, gorilleri koruma adına hayatını kaybetmiş gerçek bir savaşçıdır…
(2001‘de Fossey'in ortadan kaldırılması için emir veren kişinin Ruandalı Protais Zigiranyirazo olduğu belirlenmiş. Zigiranyirazo, Belçika polisi tarafından, 1994'de Ruanda'da yaşanan soykırımın sorumlusu olarak da tutuklanmıştır.
Diplomatik kaynaklar daha önce de Fossey’in ölümü hakkında Zigiranyirazo'nun adını anmış, ancak kız kardeşi, dönemin Devlet Başkanı Habyiramana ile evli olduğu için kimse ona dokunamamış.)
