Osmanlı sarayının dış birimlerine ve saray dışındaki genel yönetim örgütüne verilen ad. Osmanlı saraylarında Harem dairesinin ve Enderun’un dışında kalan bölüm.
Klasik dönem Osmanlı devlet yönetim merkezi olan Topkapı Sarayı Birun, Enderun ve Harem bölümünden oluşur.
Osmanlı Devleti'nin idari teşkilatında Tanzimat dönemine kadar kullanılmış bir tabirdir.
Osmanlı Devleti'nin yükselme döneminde devletin işlerini yürütmekle görevli olanlar bir hayli artmıştır. Bunlardan sarayda görev alanlara Enderun devlet yönetiminde göre alanlara da Birun denilmiştir. Birunların en büyüğü sadrazamdır ve alt kademeye kadar bu sıra devam eder. Birunların tayinleri terfileri için özel ve belli bir düzenleri vardı. Birun büyüklerinin görev yaptığı binaya Babıali denilirdi.
Birun erkanı,
Osmanlı sarayının dış hizmetlerine bakan ve sarayda yatıp kalkma mecburiyetinde olmayıp dışarıda evleri bulunan kimselerdir. Bunlar, padişah hocası, hekimbaşı, cerrahbaşı, göz hekimi, hünkâr imami gibi ulemâ sıınıfından olanlarla şehremini, matbah-i âmire emini, darphâne emini ve arpa emini gibi mülkiyeden olan sivil vazife sahipleridir. Bunlardan başka sarayın Enderûn dışındaki hizmet erbabından olup emir-i alem, kapıcılar kethüdası, çavuşbaşı, mirahur, bostancı ve bunların maiyetinde bulunan memurlar da "Bîrûn" erkânı içinde yer alırlar.
Birun' da hizmet eden ilmiye sınıfı ile "Agayan-i Bîrûn" yani dış ağaları denilen ağalar, sarayın Harem ile Enderun kısmının haricindeki yer ve dairelerde oturup işlerini görürler. Akşam olunca da evlerine giderler. Bunlar, Enderun ağaları gibi sıkı bir disipline tabi olmadıkları gibi sarayda yatıp kalkma mecburiyetleri de yoktur. Bunlardan isteyenler sakal da bırakabilirler. Birun teşkilatının bütün tayinleri, sadrazam tarafından yapılır.
Klasik dönem Osmanlı devlet yönetim merkezi olan Topkapı Sarayı Birun, Enderun ve Harem bölümünden oluşur.
Osmanlı Devleti'nin idari teşkilatında Tanzimat dönemine kadar kullanılmış bir tabirdir.
Osmanlı Devleti'nin yükselme döneminde devletin işlerini yürütmekle görevli olanlar bir hayli artmıştır. Bunlardan sarayda görev alanlara Enderun devlet yönetiminde göre alanlara da Birun denilmiştir. Birunların en büyüğü sadrazamdır ve alt kademeye kadar bu sıra devam eder. Birunların tayinleri terfileri için özel ve belli bir düzenleri vardı. Birun büyüklerinin görev yaptığı binaya Babıali denilirdi.
Birun erkanı,
Osmanlı sarayının dış hizmetlerine bakan ve sarayda yatıp kalkma mecburiyetinde olmayıp dışarıda evleri bulunan kimselerdir. Bunlar, padişah hocası, hekimbaşı, cerrahbaşı, göz hekimi, hünkâr imami gibi ulemâ sıınıfından olanlarla şehremini, matbah-i âmire emini, darphâne emini ve arpa emini gibi mülkiyeden olan sivil vazife sahipleridir. Bunlardan başka sarayın Enderûn dışındaki hizmet erbabından olup emir-i alem, kapıcılar kethüdası, çavuşbaşı, mirahur, bostancı ve bunların maiyetinde bulunan memurlar da "Bîrûn" erkânı içinde yer alırlar.
Birun' da hizmet eden ilmiye sınıfı ile "Agayan-i Bîrûn" yani dış ağaları denilen ağalar, sarayın Harem ile Enderun kısmının haricindeki yer ve dairelerde oturup işlerini görürler. Akşam olunca da evlerine giderler. Bunlar, Enderun ağaları gibi sıkı bir disipline tabi olmadıkları gibi sarayda yatıp kalkma mecburiyetleri de yoktur. Bunlardan isteyenler sakal da bırakabilirler. Birun teşkilatının bütün tayinleri, sadrazam tarafından yapılır.
