Oruç, (İng.fast, Alm. das fasten, Frn. jeûne [le]; carême [le]).
Ruze, (Farsça).
Savm, Siyam.
Oruç, Hicretten on sekiz ay sonra, şaban ayının onuncu günü, Bedir Gazasından bir ay evvel farz oldu. Ramazan, mübarek ayların en mühimmi ve mübarek üç ayların sonuncusudur. Kur'an-ı Kerim' in nâzil olmağa başladığı Ramazan, oruç ayıdır. Arabî ve Kamerî olan takvime göre 9. ay Ramazan olup, oruç tutanın günahlarını yaktığı, mahveylediği için bu isim verildiği rivayet edilir. Ramazan, yanmak demektir. Çünkü, bu ayda oruç tutan ve tövbe edenlerin günahları yanar, yok olur.
Oruç Farsça bir kelimedir. Kelimenin aslı “günlük” anlamına gelen “Ruze”dir. Önceleri “Oruze” olarak kullanılmış, daha sonra oruç şeklinde ifade edilmeye başlanmıştır. Arapçada orucun karşılığı “savm” kelimesidir. Savm kelimesinin çoğulu Siyamdır. Savmın anlamı yemek-içmekten kendini tutmak, hareketsiz kalmak ve her şeyden elini eteğini çekmektir. Kur’an’da savm “susmak” anlamında da kullanılmıştır. Ayrıca oruç sadece İslam dininin muhataplarına değil geçmiş kavimlere de farz kılınmıştır. Oruç tutmaya ve orucun başladığı vakte “imsak”, orucu açmaya da iftar adı verilir. Oruç tutmak için gece kalkıp yenilen yemeğe de sahur denir.
İkinci fecirden başlıyarak güneşin batmasına kadar yemekten, içmekten ve cinsi mukarenetten nefsi men'etmek suretiyle yapılan ibâdettir. Tanrı'ya ibadet amacıyla yeme, içme vb. şeylerden belli bir süre veya biçimlerde kendini alıkoyma. Oruç ruhî ve ahlakî eğitim sağlar, çünkü senenin on bir ayında nefsinin arzularını tatmin eden insan, bir bakıma hayatı yemek, içmek ve yerine göre şehevî arzularını tatmin etmekten ibaret zanneder hale gelir. Oruç tuttuğu zaman hayatın hep maddî ihtiyaçtan karşılamaktan ibaret olmadığını, daha başka manevî hazlara da ihtiyacı olduğunu anlar.
Hicri ayların dokuzuncusu olan Ramazan ayında bütün Müslümanların fecrin başlamasından ki bu sabah namazından güneş batıncaya akşam namazına kadar yemeyi, içmeyi ve şehevi arzuları terk ederek oruç tutmalarıdır. Oruç, yalnız aç ve susuz kalmak değildir. Bir hayvanı veya inanmayan bir kimseyi bir odaya hapsedip aç, susuz bırakmakla oruç tutturulmuş olmaz. Oructan maksat, sabır, şükür, nefs terbiyesidir. İslamın şartlarındandır. Oruç müslümana akıl baliğ olana farzdır. Müslüman olmayanlar, akıl hastaları ve erginlik çağına gelmemiş çocuklara farz değildir. Farz olan oruç Ramazan ayında tutulan oruçtur. Yolcu ve hasta olanlara da oruç farzdır. Fakat bu hallerinde tutabildikleri gibi, sonraya bırakıp kaza da edebilirler. Emzikli kadınlar sıhhatlerine veya çocuklarına zarar geleceğinden korkarlarsa, daha sonra tutabilirler. Lohusa ve adet gören kadınlar bu halleri süresince oruç tutamazlar, sonra kaza ederler.
Orucun çeşitleri şöyle sıralanabilir:
1- Farz olan oruç:
Ramazan orucunun vaktinde tutulması, yine vaktinde tutulamayan bu orucun kazası, başlanıldıktan sonra özürsüz bozulduğunda kefareti farzdır.
2- Vacip oruç:
Adak orucu, bozulan nafile orucun kazası da vaciptir. Şu işim şöyle olursa şu kadar oruç tutacağım demek bir adaktır. işi, söylediği gibi olduğu zaman, orucu tutması vaciptir.
3- Sünnet oruç:
Muharrem ayının dokuzuncu ve onuncu veya onuncu ve onbirinci günleri oruç tutmak sünnettir.
4- Mendup olan oruç:
Zilhicce'nin dokuzuncu, ile pazartesi ve perşembe günleri, her ayın onüç, ondört, onbeşinci günleri ve ramazandan sonra gelen şevval ayında altı gün oruç tutmak menduptur. Ramazan dışında bir gün yenHip bir gün tutulması da menduptur.
5- Mekruh olan oruç:
Muharremin yalnız dokuzuncu yahut onuncu (nevruz) günü oruç tutmak, cuma ve cumartesi gibi yalnız bir günü tayin edip o günde tutmak mekruhtur. Kocasının izni olmadan, hanımın oruç tutması da mekruhtur.
1- Farz olan oruç:
Ramazan orucunun vaktinde tutulması, yine vaktinde tutulamayan bu orucun kazası, başlanıldıktan sonra özürsüz bozulduğunda kefareti farzdır.
2- Vacip oruç:
Adak orucu, bozulan nafile orucun kazası da vaciptir. Şu işim şöyle olursa şu kadar oruç tutacağım demek bir adaktır. işi, söylediği gibi olduğu zaman, orucu tutması vaciptir.
3- Sünnet oruç:
Muharrem ayının dokuzuncu ve onuncu veya onuncu ve onbirinci günleri oruç tutmak sünnettir.
4- Mendup olan oruç:
Zilhicce'nin dokuzuncu, ile pazartesi ve perşembe günleri, her ayın onüç, ondört, onbeşinci günleri ve ramazandan sonra gelen şevval ayında altı gün oruç tutmak menduptur. Ramazan dışında bir gün yenHip bir gün tutulması da menduptur.
5- Mekruh olan oruç:
Muharremin yalnız dokuzuncu yahut onuncu (nevruz) günü oruç tutmak, cuma ve cumartesi gibi yalnız bir günü tayin edip o günde tutmak mekruhtur. Kocasının izni olmadan, hanımın oruç tutması da mekruhtur.
6- Haram olan oruç:
Ramazan bayramının birinci, Kurban bayramının dört gününde tutulması haramdır.
Ramazan bayramının birinci, Kurban bayramının dört gününde tutulması haramdır.
7-Ölüm Orucu:
Herhangi bir amaca ulaşmak için sonunda ölümü bile göze alarak tutulan oruç.
İslam’ın beş Şartı ; 1- Kelime-i şehadet getirmek" Eşhedü en la ilahe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve resulühü " demek. Manası şudur: Ben şehadet ederim ki, Allah’tan başka ilah yoktur. Ve yine şehadet ederim ki, Muhammed aleyhisselam Onun kulu ve resulüdür.
2- Namaz kılmakAkıl baliğ olmuş yani ergenliğe girmiş akıllı her müslümana günde beş vakit namaz kılmak çok önemli bir farzdır. Namaz dinin direğidir. Namaz kılmamak en büyük günahlardan biridir. Kılmayanın imanla ölmesi çok zordur.
3- Zekat vermekNisap miktarı yani borçlarını düştükten sonra alacaklarıyla beraber elinde 96 gram değerde, para veya ticaret malı olanın kırkta birini zekat vermesi farzdır. Meyve ve tarla mahsulünün de onda birini fakire vermek farzdır. Bu onda bir zekata da uşur denir.
4- Oruç tutmakRamazan ayında, bir ay oruç tutmak farzdır. Tanrı'ya ibadet amacıyla yeme, içme vb. şeylerden belli bir süre veya biçimlerde kendini alıkoymak.Tutmamak büyük günahtır.
5- Hac etmekMekke-i mükerreme şehrine gidip gelinceye kadar, geride bıraktığı çoluk-çocuğunu geçindirmeye yetişecek maldan fazla kalan para ile oraya gidip gelebilecek kimsenin, ömründe bir kere, Kâbe-i şerifi tavaf etmesi ve Arafat’ta durması farzdır.
