Tutya, (Osmanlıca).
Çinko, (İt. zinco, İng. zinc ).
Mavimsi beyaz renkte olan sert bir element, tutya.
Simgesi, Zn
Atom numarası 30,
Atom ağırlığı 65,37 g. ,
Değerlişiği +2, yoğunluğu 7,14 g/mL, e.n. 419 °C, k.n. 907 °C. 100 °C-150 °C'de dövülebilen, yangın ve patlama tehlikesi bulunan, asit ve alkalilerde çözünen, suda çözünmeyen, kuvvetli elektropozitif olan alaşımalarında, kaplamalarda, metal püskürtmede, akümülatörlerde, kablo sarımlarında kullanılan, kalamin, Franklinit, hidrozinkit, smitsonit, sfalerit, villemit, vürtzit mineralleri halinde bulunan ve beş kararlı izotopu olan, IIB grubu metalik elementi.
Sertliği; Mohs sertliği 2,5 / Brinell sertliği 412 MPa .
Mineralleri;
Sfalerit, çinko sülfür.
Smitsonit, çinko karbonat.
Vücutta karbonik anhidraz ve alkalin fosfataz gibi enzimlerin tamamlayıcısı niteliğinde, proteinlerin biyosentezi, kemik, diş ve cinsiyet hormonlarının yapısına giren, birçok vücut işlevinin sürdürülebilmesi ve bağışıklık sistemi için gerekli olan, genellikle üreme, verim düşüklüğü, çeşitli deri hastalıklarının tedavisi ve önlenmesi amaçlarıyla da kullanılan bir element. Pirinç yapımında ve galvanizlemede kullanılan bir metal.
Başlıca işevleri arasında: RNA, DNA, protein sentezi, insülinin aktivasyonu, Vitamin-A nın hücrelere taşınması ve kullanımı, yaraların iyileşmesi, hücrelerin bölünerek çoğalabilmesi, tad alma (özellikle tuzlu tadın farkına varabilme), sperm yapımı, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, davranış ve öğrenme performansının artışı, anne karnındaki ve doğmuş bebek ve çocukların büyüme ve gelişimi, kanda yağların taşınması gibi bir çok olayla ilişkilendirilmektedirler.Çinko eksikliği, Türkiye ve Dünya da en sık gözlenen mineral eksikliklerinden biri olmakla birlikte üzerinde en az durulanlardan birisidir. Ülkemizde tarım yapılan topraklardaki çinko miktarı yüksek değildir (toprakların %49.83 ünde alt sınır olarak belirlenen 0.5 ppm den düşük, %32.76 sında 0.5-1.0 ppm arasındadır). Çinko kapların ve çinko su borularının da artık kullanımdan kalkmış olması çinko eksikliğine katkıda bulunmaktadır. İnsanlarda akut çinko eksikliği gelişmesi durumunda ilerleyici saç dökülmesi meydana gelebilmektedir.
Çinko eksikliği durumunda özelikle de yetersiz alıma bağlı gelişen eksikliklerde çinko içeren ilaçların kullanımı son derece başarılı sonuçlar vermektedir. Doz ayarlamsı kilogram başına 1 mg oalcak şekilde yapılır; süt ve süt ürünleri ile birlikte alınmaz, tok karnına alınır. Altıncı aydan sonra bebklerde kullanılması tavsiye edilmektedir. Çinko C-vitamini ile birlikte alınırsa daha kolay emilir.
