Fregat kuşu, (fregata). Alm. Fregattvögel, Fr. Frégate, İng. Fregate bird.
Firkateyn kuşu,
Fregatkuşugiller (Fregatidae) familyasındadır. Tropikal ve yarı tropikal bölgelerde yaşar. Uzun sivri kanatlı, hızlı uçucu deniz kuşları. Erkeklerinin boğazında balon gibi şişebilen kırmızı keseleri vardır. Çok uzun kanatlarıyla yorulmak bilmeden uçan bu iri deniz kuşlarının adı hızlı bir savaş gemisinden gelir. Bir zamanlar firkateyn tipi yelkenli gemiler, denizdeki ticaret gemilerini yağmalayan korsan-larca kullandırdı. Firkateynkuşları da bir anlamda, öbür deniz kuşlarının avını yağmalayan gökyüzü korsanlarıdır. Çoğu zaman, avlanmaktan dönen deniz kuşlarını izleyip ağızlarındaki balıkları bırakıncaya kadar onları kovalar ve düşen balıkları havada yakalarlar. Ayrıca, sudan sıçrayan balıkları yakalamakta ve alçaktan uçarak suyun üstündeki küçük deniz canlılarını toplamakta çok ustadırlar. Hatta öbür deniz kuşlarının yavrularını bile yakalayıp yerler
Beş türü bilinmektedir. Leyleksiler takımının, Fregatidae âilesi türlerine verilen genel ad. İri yapılı, uzun kanatlı, hızlı uçucu deniz kuşlarıdır. Bâzı türlerin boyları bir metre ve kanat açıklıkları 2-3 metreyi bulur. Hepsi mâvimsi veya yeşilimsi siyah tüylüdür. Gençlerin kafaları beyaz, dişilerin ise göğüs ve karın kısımları beyaz lekelidir. Uzun gagalarının ucu kıvrık, kuyrukları çatallı, ayakları kısa ve perdesizdir. Erkeklerinin başı ile göğsü arasında kırmızı renkli tüysüz bir kese bulunur. Üreme devrelerinde bunu balon gibi şişirerek dişileri cezbederler ve erkekleri ürkütürler. Tropik ve yarı tropik bölgelerin deniz kıyılarında ve küçük adalarda yaşarlar. Ağaç tepeleri, çalılıklar ve kayalar üzerinde yuva yaparlar.
Üreme mevsimlerinde koloniler meydana getirirler. Havada süzülürken dev bir kırlangıcı andırırlar. En hızlı uçan deniz kuşlarıdır. Çok iyi uçmalarına rağmen, küçük ayakları perdesiz olduğundan pek iyi yüzemezler. Telekleri su emerek ağırlaştığı için, suya nâdiren dalarlar. Havada saatlerce süzülür, uzun çatallı kuyrukları sâyesinde ani ve hızlı manevralar yaparlar. Deniz kırlangıçları, karabataklar, pelikanlar ve sümsük kuşları bunlara karşı dikkatli olmak zorundadırlar. Bunlar balıkçı kuşlarına saldırarak, avladıkları balıkları gagalarından düşürüp havada ustaca kaptıklarından, “hava korsanları” veya “firkateynkuşları” olarak da anılırlar. Deniz kuşlarının yumurta ve yavrularını çalıp yedikleri de olur.Beslenmeleri tamâmen yağmacılığa dayanmaz, deniz ve karada kendileri avlandığı gibi gemilerden atılan çöpleri de yerler. Suyun yüzeyindeki balıkları kapacak kadar alçalırlar. Uçarken gagalarını su yüzeyine daldırırlar. Canavar balıklardan kaçıp havaya sıçrayan uçan balıklar, çoğunlukla firkateynkuşlarına yem olurlar. Üreme devresinde erkek fregatkuşu, yuva olarak seçtiği yeri, birkaç dalla işâretleyip, oturur. Yanından geçen dişilere karşı boynundaki parlak kırmızı kesesini şişirerek gagasını tıkırdatır.
Bu çağrıya uyan dişi, ağzında bir dalla yanına konarak yuvayı birlikte yapmaya başlarlar. Dişi, bir tek iri beyaz yumurta yumurtlar. Eşler sırayla kuluçkaya yatarlar. 6-7 hafta kadar sonra yavru yumurtadan çıkar. 5-6 ay gibi bir süre anne ve baba tarafından beslenip bakılır. Sonra yuvayı terk ederek başının çâresine bakmaya başlar. Fregat kuşları, hârika uçuşlarına rağmen, karadan 120 kilometreden fazla uzaklaşmazlar. Bilinen beş türün en irisi, 115 cm kadar uzunluğa varan görkemli fregat kuşudur. Amerika kıyılarında Kaliforniya Körfezi ile Ekvator arasındaki adalarda ve Afrika kıyılarında boldur. Ayrıca evcilleştirilerek Büyük Okyanustaki bâzı adalar arasında posta güvercinleri gibi haberleşmede de kullanılmaktadır.
