RayHaber

OtonomHaber

RaillyNews

BlauBahn

TeleferikHaber

Merhaba İzmir

KamuHaber

Yay kirişi...

Veter,
Evtâr (veter),
Kirişler, yay kirişleri.

Cord,  İp, 
Sicim, Kaytan, Şerit;
Yay kirişi, Veter, Çalgı teli,



Eski Türk topluluklarında soylu kişilerin kanları kutsal kabul edildiği için soylular yay kirişi ile boğularak idam edilirlerdi. Eski Türk topluklarında karabudundan olan kişiler ise kılıç veya okla idam edilirlerdi. 

Osmanlılarda ünlü yay ustaları;
Muhiddin, Süleyman, Usta Pervane, Büyük ibrâhim, Yahya, Mehmed .
 
Yay birinci, orta, ikinci boy olmak üzere üç boy olur. 
Genellikle dört parçadır: Ağaç, tutkal, sinir-kiriş, kemik. 
 
Yay Ağacı; En iyi yay ağacı Gerede' de yetişen Akça ağaçtır. Tutkalı çok fazla emerler. Bu karaağaçların ihtiyar gövdeleri kesilir, kökten çıkan sürgünler iki bilek kalınlığında olunca yerden 25 santim kadar yukarıdan kesilir. Ortadan eşit olarak iki kısma ayrılır. Bir kazandaki soğuk suda üç gün bekletilir. Üç günden sonra kazanın altına ateş yakılarak kaynatılır. Bu kaynama süresi de üç gündür. Sonra ağaçlar çıkarılır. Talaş alevine tutulur. Biraz suyunu çektikten sonra tutkala yatırılır. Ağacın tutkalı iyice emmesi beklenir. Bu işlemden sonra ağaç, kalın tahtalara oyulmuş, iki ucu içine kıvrık kalıplara sıkıştırılır ve urganlarla bağlanır. Asıl imalat kalıptan çıkarıldıktan sonra başlar. Kurulduktan sonra dış tarafa gelecek kısmına sinir yapıştırılır. Yay ağacı 10 yıl bekletildikten sonra işlemeye alınır.
 
Tutkal; Tutkal yay ağacına elastikiyet veren bir maddedir. Yayın en mühim maddesini teşkil eden tutkal, çok titiz hazırlanan bir maddedir. Yay tutkalları bilhassa Gelibolu civarındaki Çakal (Çokal) köyünde yapılır ve bu isimle anılır.

Sinir-Kiriş, En iyi sinir için, Trakya'da yetişen inek ve öküzlerin ayak bileklerinden diz kapaklarına kadar olan sinirler bir araya toplanır, yıkanır, kurutulur, kaynatılır ve eritilir. Bu erime sinirlerin lif lif ayrılmasını temin eder.  Sinir, yayın kurulduktan sonra dış tarafına gelen kısmına itina ile döşenir. Puta yaylarına öküz siniri, menzil yaylarına inek siniri takılır. Bu işlem yaya müthiş bir elastikiyet verir.
 
Kemik (Boynuz), Yay kemiği tabir edilen boynuz bilhassa mandaların boynuzlarının dış kenarından yapılır. Boynuzun en sert yerleri de kenarlarıdır. Menemen yöresinde yetişen uzun boynuzlu genç öküzlerin boynuzları makbuldür. Boynuzların dış kenarları kökten uca kadar bir kapak halinde kesilir. Kazanda kaynatılır. Sonra çam alevinde yumuşatılır ve düzeltilir. Dar tahta kalıplara sıkıştırıldıktan sonra kurutulur, yay tahtasına Çakal tutkalı ile yapıştırılır, üzeri raspa edilir.

Çelik, Kabzanın tam orta kısmına isabet eden ve iki boynuzun arasında kalan iki milimlik aralığa beyaz bir kemik yerleştirilir ki buna da çelik denir.

Çile, yayın iki ucuna takılan ve oku fırlatmaya yarayan bir kaytandır. Harp yaylarında çile yerine koyun ve keçi gibi hayvanların bağırsaklarından yapılan gayet kuvvetli bir ip kullanılır. Çile saf ipektir. Günlerce kaynatıldıktan sonra gölge yerde kurutulmaya bırakılır. Sonra bükülerek ip haline getirilir. Çile yalnız yarışma yaylarına takılır.
 
© Yayınlanan haber ve fotoğrafların tüm hakları SUCUDO Ltd firmasına aittir. © Sitede yayınlanan yazıların hiçbiri telif hak sahibinin izini alınmadan yayınlanamaz. Designed & SEO by Levent Özen | Copyright © Bulmaca Cevap | 2011-2024