Petank Fransa'ya dayanan bir oyun olup, günümüzde Fransa'da 700 bin civarında lisanslı Petank oyuncusu vardır. Rekreasyon etkinliği olarak ta yaygın biçimde oynanan bir spor olan Petank, Akdeniz Oyunları ve Dünya Spor Oyunları gibi önemli organizasyonlarda da yer almaktadır.
Uluslararası Federasyonu (FIPJP) 1958 yılında kurulmuştur. 4m*15 m. boyutlarında kum, çakıl, toprak, çim türü zeminlerde, 70 - 78 mm çapında metal toplarla, tekler, çiftler veya üçler kategorilerinde oynanır. Ayrıca tanımlanmış zor hedeflerin vurulması suretiyle oynanan vurma oyunu (Altın Nokta) vardır. Dünyada çok yaygın bir sistem olan Petank oyunu, ülkemizde de hızla yaygınlaşmaktadır. Kuralları basittir. Sohbet ve diyaloğa dayalı, sosyal bir oyundur. Bu oyunda 3 oyuncunun 3 oyuncuya karşı (üçlü), 2 oyuncunun 2 oyuncuya karşı (ikili) ve 1 oyuncunun 1 oyuncuya karşı (tekli) oynadığı bir spordur . Her oyuncu; üçlüde; iki adet, ikili ve teklide ise, üç adet petank topu kullanır.
Topların özellikleri; Metalden imal edilmiş olmaları,
Çaplarının en az 7,05 - 8 cm arasında olması,
Ağırlıklarının en az 650 - 800 gram arasında olması gerekir.
Misketler (but) sadece tahtadan imal edilir. Çaplarının en az 25 - 35 mm arasında olması gerekir. Petank toplarına veya miskete yapışan bütün yabancı maddeler temizlenmelidir.
Topların veya misketin değiştirilmesi:
Oyuncuların aşağıdaki haller dışında topları ve misketi oyun sırasında değiştirmeleri yasaktır.
Alan ölçüleri ve sayı:
Geçerli saha ölçüsü: Uzunluk 15 m, genişlik 4m.
Oyun 13 puan elde edilinceye kadar oynanır.
Oyunun Başlaması – Atış çemberi:
Misketi ilk olarak atacak takımın belirlenmesi için oyuncuların yazı tura atmaları gerekir.
Misketin takımın bir oyuncusu tarafından atılması, ilk Petank topunun da bu oyuncu tarafından oynanacağı anlamına gelmez.
Başlama noktası, yazı turayı kazanan takımın herhangi bir oyuncusu tarafından seçilir. Bu oyuncu tarafından, herhangi bir oyuncunun iki ayağı ile içerisinde durabileceği genişlikte ve 35-50 cm arası bir çember çizilir. Çemberin oyun alanı sınırlarının (standart olarak ölü petank topu hattının) 1m içerisinde çizilmesi gerekir. Plastik veya metalden yapılmış çember de kullanabilir.
Misketler (but) sadece tahtadan imal edilir. Çaplarının en az 25 - 35 mm arasında olması gerekir. Petank toplarına veya miskete yapışan bütün yabancı maddeler temizlenmelidir.
Topların veya misketin değiştirilmesi:
Oyuncuların aşağıdaki haller dışında topları ve misketi oyun sırasında değiştirmeleri yasaktır.
- Petank topunun veya misketin, 5 dakika ile sınırlı bulunan arama zamanı sonunda bulunmaması.
- Petank topunun veya misketin kırılması. Petank topunun veya misketin kırılması halinde, bunların büyük olan parçaları konum işaretlemesinde dikkate alınır. Ölçümden sonra, gerekli ise, kırılan petank topu veya misket aynı çapta veya kırılan parçaya benzer bir petank topu veya misket ile değiştirilir. İlgili oyuncu, izleyen oyun sonundan itibaren, komple yeni bir takım kullanabilir.
Alan ölçüleri ve sayı:
Geçerli saha ölçüsü: Uzunluk 15 m, genişlik 4m.
Oyun 13 puan elde edilinceye kadar oynanır.
Oyunun Başlaması – Atış çemberi:
Misketi ilk olarak atacak takımın belirlenmesi için oyuncuların yazı tura atmaları gerekir.
Misketin takımın bir oyuncusu tarafından atılması, ilk Petank topunun da bu oyuncu tarafından oynanacağı anlamına gelmez.
Başlama noktası, yazı turayı kazanan takımın herhangi bir oyuncusu tarafından seçilir. Bu oyuncu tarafından, herhangi bir oyuncunun iki ayağı ile içerisinde durabileceği genişlikte ve 35-50 cm arası bir çember çizilir. Çemberin oyun alanı sınırlarının (standart olarak ölü petank topu hattının) 1m içerisinde çizilmesi gerekir. Plastik veya metalden yapılmış çember de kullanabilir.
Ayakların çembere değmeden bütünüyle çember içerisinde bulunması ve atılan Petank topu yere değinceye kadar, ayakların çember dışına çıkmaması veya çemberin zeminden bütünüyle silinmemesi gerekir. Atış esnasında ayakların ikisi de yere değiyor olmalıdır. Vücudun herhangi bir kısmı, çember dışında yere temas edemez.
Bir bacağının alt kısmı bulunmayan oyuncu, sadece tek bacağını çember içerisine koyar.
Atışını tekerlekli sandalyeden yapan oyuncu, tekerlekli sandalyeyi tekerleklerinin birisi dairenin ortasına ve ayak koyacak yeri çember kenarı üzerine gelecek şekilde koymak zorundadır.
Geçerli misket uzaklığı:
Fırlatılan misketin geçerli olabilmesi için aşağıdaki kurallar uygulanır:
a) Misket ile çemberin arasında olması gereken en az ve en çok mesafe;
- minikler için 4-8m arası,
- gençler ve büyükler için en az 6-10m arası olması.
b) Misket oyun sahası çevresinden en az 1m uzaklıkta olmalıdır.
Misketin, aynı takım tarafından birbiri ardına yapılan 3 atıştan sonra, doğru olarak atılamamış olması halinde, atış sırası rakip takıma geçer. Bu halde, 3 atış hakkına sahip bulunan rakip takım isterse çemberi geri çekerek misket atışını kullanabilir.
Daire, bu takım 3 atışında başarılı olmasa bile bundan sonra tekrar geriye alınamaz.
Her halde, ilk 3 atıştan sonra misketi kaybeden takım ilk petank topunu oynar.
Misketin Gömülmesi veya Hareket etmesi:
Oyun esnasında misketin yapraklar, kağıt parçaları vs ile tamamen engellenmiş olması halinde müdahale edilebilir.
Yerinin rüzgar etkisiyle veya arazi eğimi nedeniyle değişmesi halinde, duran misket, yerinin önceden işaretlenmiş olması şartıyla eski yerini alır.
Oyun esnasında sporcu ve izleyici davranışları:
Oyunculara atış için tanınmış olan zaman içerisinde, seyircilerin ve diğer oyuncuların bu atışı son derece sessiz olarak seyretmesi gerekir.
Karşı taraf oyuncularının yürümemesi, dikkat dağıtacak hareket veya oyuncuyu rahatsız edecek herhangi bir şey yapmaması zorunludur.
Karşı taraf oyuncuları misketin arkasında veya oynamakta olan oyuncunun arkasında bulunmalıdır. Misket ile çember arasında sadece atış yapan oyuncunun kendi takım arkadaşları bulunabilir.
Ölü/Geçersiz Toplar:
Oyun sahası çevresi (standart olarak ölü Petank hattı) dışına gitmesi halinde Petank topu oyun dışı olur. Petank topu, oyun sahası çizgisi üzerine geldiğinde geçerli ve sadece bu çevreyi bütünüyle geçmesi halinde ölü olur.
Dışarıya çıktıktan sonra, zemin meyli, hareket eden veya sabit herhangi bir başka şeyin etkisiyle gerisin geriye oyun sahasına geri dönmesi halinde Petank topu hemen oyun dışı edilir. Petank topunun oyun sahasına geri dönmesinden sonra hareket eden herhangi bir şey (önceden işaret edilmesi halinde) eski yerine konur.
Oynama süresi:
Misketin atılmasından sonra her oyuncu, kendi Petank topunu oynamak için en çok 1 dakika süreye sahip olup, bu süre bir önceki Petank topunun veya misketin durduğu veya noktanın ölçülmesi gerektiğinde, ölçümün bittiği andan itibaren başlar.
Topların geçici olarak hareket ettirilmesi:
Petank topu ile misket veya Petank topu ile diğer Petank topu arasında bulunan mesafenin ölçülmesi için, konumunun işaret edilmesinden sonra geçici olarak topların yerlerinin değiştirilmesine izin verilir. Petank topu ve yeri değiştirilen şeyler, ölçümden sonra ilk yerlerine konur.
Mesafelerin ölçümü:
Mesafe ölçümü, son Petank topunu oynayan oyuncu veya bu oyuncunun bir takım arkadaşı tarafından yapılır. Karşı taraf oyuncuları, ölçümü tekrar yapma hakkına sahiptir.
Ölçüm, her takımda bulunması gereken uygun aletlerle yapılmalıdır. Örneğin; ayakla ölçme yasaktır.
Sayılarda uzlaşma sağlanmadan önce topların alınması:
El bitiminde, sayılar üzerinde mutabakata varılmadan önce oyuncular tarafından yerlerinden alınan misket ve Petank toplarının hepsi hükümsüz olur.
Topları veya misketi hareket ettirmek:
Oyuncunun, ölçülmekte olan misketi veya Petank topunu, hareket ettirmesi halinde bu oyuncunun takımı sayı kaybeder.
Miskete eşik uzaklıktaki toplar:
Rakip takımlara ait iki Petank topunun misketten eşit uzaklıkta olması veya miskete temas etmesi ve elde oynanacak Petank topunun bulunmaması halinde, el misketin bir önceki eli kazanan takım tarafından atılmasıyla tekrar başlatılır.
Oynama süresi:
Misketin atılmasından sonra her oyuncu, kendi Petank topunu oynamak için en çok 1 dakika süreye sahip olup, bu süre bir önceki Petank topunun veya misketin durduğu veya noktanın ölçülmesi gerektiğinde, ölçümün bittiği andan itibaren başlar.
Topların geçici olarak hareket ettirilmesi:
Petank topu ile misket veya Petank topu ile diğer Petank topu arasında bulunan mesafenin ölçülmesi için, konumunun işaret edilmesinden sonra geçici olarak topların yerlerinin değiştirilmesine izin verilir. Petank topu ve yeri değiştirilen şeyler, ölçümden sonra ilk yerlerine konur.
Mesafelerin ölçümü:
Mesafe ölçümü, son Petank topunu oynayan oyuncu veya bu oyuncunun bir takım arkadaşı tarafından yapılır. Karşı taraf oyuncuları, ölçümü tekrar yapma hakkına sahiptir.
Ölçüm, her takımda bulunması gereken uygun aletlerle yapılmalıdır. Örneğin; ayakla ölçme yasaktır.
Sayılarda uzlaşma sağlanmadan önce topların alınması:
El bitiminde, sayılar üzerinde mutabakata varılmadan önce oyuncular tarafından yerlerinden alınan misket ve Petank toplarının hepsi hükümsüz olur.
Topları veya misketi hareket ettirmek:
Oyuncunun, ölçülmekte olan misketi veya Petank topunu, hareket ettirmesi halinde bu oyuncunun takımı sayı kaybeder.
Miskete eşik uzaklıktaki toplar:
Rakip takımlara ait iki Petank topunun misketten eşit uzaklıkta olması veya miskete temas etmesi ve elde oynanacak Petank topunun bulunmaması halinde, el misketin bir önceki eli kazanan takım tarafından atılmasıyla tekrar başlatılır.
Sadece bir takım elinde oynanacak Petank topu kalması halinde, o takım bu topu/topları oynar ve rakibin miskete en yakın topundan daha yakın kendi topları sayısı kadar sayı alır.
Her iki takımın elinde oynanacak Petank topu bulunması halinde, son Petank topunu oynamış bulunan takım ve sonra da diğer takım yeniden oynar ve bu, bir Petank topunun sayı almasına kadar birbiri ardına devam eder. Petank topunun sadece bir takım elinde kalması halinde, yukarıdaki paragraf uygulanır. Elin tamamlanmasından sonra, oyun sahası çevresi (standart ölü top hattı) içerisinde hiç petank topu bulunmaması halinde, oyun sonu hükümsüz olarak ilan edilir.
