Skeleton (Buz kızağı),Skeleton, İngilizce "İskelet" kelimesinden türetilmiştir. Bu deyim, 19.yy. 80'li yıllarından seri kullanılan, karın üstünde sürülen ve yönlendirilen kızağı ifade etmektedir. Bilinen en eski kızak Finlandiya'da bulunmuş olup, yaklaşık M.Ö 6500 yıllarından kalmıştır.
Düz ve dar iki ayağa sahip tekerleksiz araçlarla kar ve buzlu yüzeylerde kayılarak yapılan kış sporudur. Kızakta bir yada iki binicinin oturacağı sağlam bir yer olmalıdır.Tek kişilik kızaklar 20kg,çift kişilik kızaklar 22kg’yi geçmemelidir.Suni olarak yapılan sahalarda saatte 100km’ye kadar hız yapılabilir.Sahanın uzunluğu 1000-1500m ve en az 9-15m çapında kavşağı olmalıdır. Bu sporun birbirinden farklı 5 türü vardır:
1.Bobsled(Bobsle Igh) Yarışı:
Bob kızak anlamındadır. İki yada dört kişinin bindiği kızağın,yapay yada doğal eğimden kaydırılmasıyla yapılan spordur. Bobsled yarışı 1890 yıllarında ayaksız alçak kızakla yapılan Tobogganing yarışları ayrı bir spor olarak İsviçre'de ortaya çıkmıştır.
2.Cresta (Skeleton) Kızak yarışı:
Kızak üzerinde bir şey bulunmaması sebebiyle skeleton (iskelet) ismiyle tanınır. Cresta kızak yarışı, önceleri İsviçre’ nin St.Maritz kış tatil merkezinde bulunan 1213 m. uzunluğundaki Creste pistinde yapılan yöresel bir spor olmuştur. 1885’ ten bu yana Creste pistinde Büyük Ulusal Şampiyona adı altında yarışlar düzenlenmiştir.
Yarışma pisti Bobsled pisti gibidir. Kızak, iki çelik kızak ayağı ve bunlara tutturulan düz bir parçadan oluşur. Düz parçanın üstünde göğüs koyma yeri vardır. Yarışmacı kızağa yüzükoyun yatar, vücut ağırlığını sağa sola kaydırarak hareket eder. Saatte 140 km’ ye varan hızlar elde edilir. Bu yarış günümüzde özellikle St.Maritz’ de büyük ilgi görmektedir.
Bu kızağın kapalı çelik rayları olup, iz uzunluğu 38 cm' dir ve sürücüsü ile birlikte maksimum 120 kg ağırlığında olabilir. Sporcu, kızağını ağırlık verme suretiyle yönetir. Sporcu, kasket, yumuşak döşemeli yarış giysisi, eldiven ve yön vermeyle frenlemede kullanılmak üzere demirli ayakkabı kullanmaktadır. St. Moritz (İsviçre) Cresta-Run Pistinde bu sporcular 120 km/s 'ten fazla hız yapabilmektedirler.
Skeletonda baş önde ve farklı bir kızak çeşidi kullanılmaktadır. Skelaton kayıcılar Cresta kayıcılarla aynı aletleri kullanılar fakat ikisi farklı sporlardır. Skeleton; bobsleigh ve Luge kullananlarla aynı pisti kullanır. Cresta kendine özgü bir piste sahiptir. Skeletonda dümen ve frenleme mekanizmaları yasaktır ama crestada ayaklar bu konuda kullanılır.
Skeleton çok hızlı kayış sporudur ve atletlerin deneyimleri bunu arttırır. Kızakçılar dümen ve fren mekanizması kullanamazlar ve hızları saatte 130 km kadar ulaşır. Dümen için ufak vites ve ayaklar sürüklenerek kullanılır.
Skeleton ilerde bobsleigh kariyeri için en iyi eğitimi veren ve atletleri hazırlayan bir spordur. Pist kayıldıkça düzlüğünü yitirir.Bu nedenle her yarışmacı, yarışta ilk sıralarda olmayı tercih eder. Erkek yarışlarında, en iyi 12 ülke dünya kupasındaki sıralarına göre , bayanlarda ise en iyi 8 ülke katılmaya hak kazanır.
3.Köpek koşulu kızak yarışları:
Karlı arazide köpeklerin koşulu olduğu kızaklarla yapılan yarışlardır. Kökeni Eskimolara özgü eski ulaşım yöntemlerinden kaynaklanır. Hala ulaşım ve taşıma köpek koşulu kızaklardan yararlanılır. İlk köpek koşulu kızak yarışması 1923 Kış Olimpiyatlarnda yer almıştır. Halen, Alaska, Norveç ve ABD’ nin kuzeyinde yaygın bir spordur.
4.Luge Kızak Yarışı:
Luge adı verilen kızaklarla yapılır. Avusturya’ nın geleneksel kış sporu olan Luge, diğer orta Avrupa ülkelerinde de çok ilgi görür. Geçmişi 16.yy’ a dayanmasına rağmen ilk Avrupa Şampiyonası 1914 yılında Avusturya’ nın Reichenfeis kentinde düzenlenmiştir. İlk Dünya Şampiyonası ise 1955’ te Oslo’ da yapılmıştır. Kış Olimpiyatlarında ilk kez 1964’ te kabul edilen Luge Kızak Yarışlarının yönetici organı ‘Uluslararası Luge Federasyonu’dur.
5.Toboggan Kızak Yarışı:
Toboggan adlı ayaksız kızaklarla yapılan kayma sporudur. Kökeninin Amerikalı yerlilere dayandığı ve ilk Toboggan kızak yarışının Montreal’ deki Royal Dağı eteklerinde yapıldığı sanılmaktadır. 1930' larda Toboggan için özel pistler yapılmıştır. Günümüzde Toboggan yarışları, Bobsled ve Luge kızak yarışları şeklinde Olimpiyat Oyunlarında yerini almıştır.
