Arpalama,
Atların ayaklarında görülen ve rahat yürümelerini önleyen bir hastalık. Arpalama (Laminitis) tırnağı kemikle bağlayan dokusunun bozulma sonucu ortaya çıkan hastalıktır. Şiddetiyle değişken arpalama tırnağın kısmen veya tamamen kemiğinden çıkması ve doğal olarak en kötü ihtimalde atın ölümü ile sonuçlanan insanın neden olduğu bir hastalıktır.
Arpalama (Laminitis) tetikleyen unsuru ise ince bağırsak tarafından algılanmamış şekerlerin (Nişasta ,Sakaroz, Glukose, Fruktan vb.) Kalın bağırsakta laktik aside dönüşmesidir. Bunun sonuncunda, Atın tırnağı ısınır ve at topallamaya başlar. Bu noktaya geldikten sonra artık çok geç, çünkü bu önlenebilir bir hastalıktır.
Atlar genel olarak ilkbaharda arpalanır ve nedenleri çok basit. Bizim beslediğimiz at doğal bir ortamda bulunmamakla beraber kış aylarında normal beslenir ve ilkbaharda otlağa götürdüğümüzde otların yüksek besin değerleri çok fazla olur ve bir süre şeker ince bağırsak tarafından algılanmamış olmasından aşırı laktik asit oluşumundan tırnağı normal sağlıklı büyümesi sağlayan hücreler bozulmaktadırlar.
Belirtileri ise atın ön ayakları ileriye uzatılmış ve yükü art ayaklara aktarılmış biçimde durması, tırnakların fazla sıcak olması ve atın zorla gergin biçimde yürümesidir.
Dokuyu bozan mekaniği tüm araştırmalara rağmen hala tam anlaşılmış değildir. Arpalamayı tetikleyen unsurları ise dört farklı kategorilerde yer almaktadır.
1.) Yanlış çalışma yöntemler Ağır çalışmaların ardından atı soğutmadan (ısınma gibi yanıltıcı bir kelime) çalışmasını durdurmak sonucu biriken laktik asitler arpalamayı tetikleyebilir.
2.) Zehirleme Zehirleme sonucu bağırsak siteminde bakteri nüfusun ani değişimi sonucu bakteriler tarafından üretilen laktik asidin fazlalığı.
3.) Yanlış besleme İlkbahar ve kış aylarında otlaklarda mevcut fruktan miktarın artmasıyla bağırsaklarda yine bakteri nüfusun ani değişimi sonucu laktik asit üretimi arpalamaya neden olmaktadır. Fazla yem verilme sonucu hazmedemeyen fazlalığı yine ani bakteri nüfusun değişimiyle laktik asit üretimi tetikleyip arpalama ile sonuçlamaktadır.(yem her neyse arpa olmak zorunda değildir sadece her yemde bulunan nişasta yeterlidir)
4.) Travma Sert zeminlerde ağır çalışmak veya tırnak kapsülün sert darbelere maruz kalması tırnağın düşmesine neden olabilmektedir.
Tedavisi;
En hafif şeklinde bile kalıcı sorunlara neden olabilecek arpalama her zaman önlenebilir bir hastalıktır. Yine başınıza gelirse ilk ve acil olarak tırnakları hemen soğutmaya başlamanız gerekir. Buz, su gerekirse yangın söndürücü ölçülü kullanın ama ayakları hemen soğutmaya başlansın. Hemen gelmesi gereken Veteriner Hekimi antihistiyaminik ve ateş düşürücü ilaçlarla müdahaleyi başlamaktadır.
