Alevi-Bektaşi edebiyatında “12 İmam” için söylenmiş nefeslere verilen ad...

Düvazdeh,

Alevi ve Bektaşiler ,On İki İmama inanırlar. İçinde On İki İmamın adı geçen şiirlere “ Düvazdeh İmam “ denir.Söyleyişte “Düvaz-man”, “ Düvaz “ ya da “Düvaz-ı İmam “ da denilir.

Dü-vazdeh farsçada oniki demektir.

Düvaz, düvazimam ya da düvazdeh imam; Alevi-Bektaşi edebiyatında başta Hz. Ali olmak üzere içinde; Ehl-i Beyt ve On iki imamın isimleirinin geçtiği onların faziletlerinin anlatıldığı onlar için söylenmiş deyiş ve nefeslere denir. Düvazimam, Farsçada on iki imam anlamına gelen Düvazdeh imam' ın Anadolu' daki söyleniş biçimidir.

İçinde Oniki İmamlar Hazeratının  (Efendilerin) sırasıyla adları geçen şiirlere Düvazdeh-i İmammen veya kısaca Düvaz  adı verilir. Bazılarında başta Hz.Muhammed adı da geçer. Bazılarındada İmam Mehdi' den sonra Hz.Hatice’nin  Hz.Fatıma’nın  Hz.Pir Hacı Bektaşi Veli’nin  adlarından sonra, şairin kendi mürşidi' nin adı geçer. Ondört Ma’sum-u Pak ile Onyedi Kemerbest' lerin tamamını ananlarda vardır.

Bektaşi Edebiyatında düvazların  pek güzel şekilde , çok şairane ve çok zarifane örneğin bir dörtlük,bir beyt-in içine Oniki İmam adının sığdığı düvazlerde yazılmıştır. Saz ve sima bulunan toplananlarda baştan bir düvaz okuyup çalmak usuldedir. Aleviler-de  düvaz okunurken erkekler diz çöker, bacılar ayağa kalkarlar. Bazı yerlerde ise, erkekler ve bacılar, nefes okunduğunda olduğu gibi cemaat dinlerler. Tabiki sukunet içinde vede düvazlerdeki , en son kıtasında düvaz-ı kim yazdıyse ismi okunduğunda el ile ‘’Niyaz’’ edilir. O anda bacılar ayağa kalkmaz. Düvaz dinlenirken tefekkür ile dinlenmesi önemle bilinmesi gerekir.