Sümerler, M.Ö. 3500 - M.Ö. 2000 yılları arasında Güney Irak'ta (Mezopotamya) yerleşik olan, medeniyetin beşiği olarak bilinen coğrafi bölge ve medeniyet. İ.Ö. IV. binyılda Aşağı Mezapotamya'da yaşayan halkların inançları. Sümer dünyası XIX. yüzyılda keşfedilinceye inanç alanının temel bilgilerinde bir hayli değişiklikler olmuştur. Türkistan bozkırlarından Dicle'yle Fırat deltasına inen bu çok becerikli ve bilgili ulus, bölgelerinin kuzeyinde yaşayan Akad'larıda etkileyerek, olağan üstü bir uygarlık geliştirmiştir. Gerek yazı, dil, tıp, astronomi, matematik, gerekse din, fal, büyü ve mitoloji gibi alanlarda ilk öne çıkan ve bilinen toplum Sümerlilerdir.
Sumer dini çoktanrılı bir dindi. Dünyada, evrende, doğada görülen, hissedilen her nesnenin bir Tanrısı vardı. Tanrılar insan görünümünde, fakat insanüstü güçleri olan ölümsüz varlıklardı. İnsanlar gibi, onlann da çocuklan ve eşlerinden oluşan aileleri bulunuyordu. Bu aileler kral gibi bir Baştanrı altında toplanmışlardı. Tanrılar da insanlar gibi sever, üzülür, kızar, kıskanır, kavga eder, kötülük yapar, hastalanır, hatta yaralanabilirlerdi.
Yer, Gök, Hava, Su Tanrılan yaratıcı, diğerleri yönetici ve koruyucu Tanrılardı. Her şehrin bir koruyucu Tanrısı vardı. O Tanrı, şehrinin iyi yaşam sürmesinden sorumlu idi. Onun gücü, şehrinin iyi veya fena olduğuna göre değişirdi. Bunlara aym zamanda diğer şehirlerde de tapılırdı. Bu şehir Tanrıları, evrenin yönetimini aralannda bölüşmüşlerdi. Tanrılara ait listelerde 1500 kadar Tanrı adı bulunması, Sumerlilerin ne kadar çok Tanrı yarattığını göstermektedir.
Sümerlerin Tanrı ve Tanrıçaları;
Yeraltı tanrısı; Abzu, Apsu, Absu.
Gök tanrısı; Anum, An.
Gökyüzü tanrısı; Anşar.
Ay Tanrısı; Mannar, Manar.
Ay-tanrı; Sin.
Sümer tanrıçası; Aruru.
Bolluk ve güçlülük simgesi; Boğa.
Su tanrısı; Enki .
Yeryüzü tanrısı; Enlil, Bel, Belum.
Yeraltı ülkesi tanrıçası; Ereşkigal.
Devler ve canavarlar ordusunun komutanı; Kingu.
Yeryüzü tanrı; Kişar.
Erkek-yılan; Lakmu.
Sonsuzuk tanrısı; Moummou.
Ana tanrıça; Kybele,Nina, Nana, İnnina. Savaş tanrısı; Ningirsu,Urningirsu.
Kış bölgesi tanrıçası; Ninhur Sag.
Tanrı Enlil'in karısı; Ninlil,
Fırtına ve kötü hava habercisi tanrıça; Şullat,
Tuzlu su-tanrıçası; Tiamat,
Tatlı su-tanrı; Apsu, Apzu,
Güneş-tanrı; Utu, Ud, Ut.
Cehennem ülkesi; Arallu.