Thiamine adını da alan B-1 vitamini suda eriyebilen B vitamin gurubunun bir üyesidir. Bir insanın günlük B-1 vitamini gereksinmesi 1-2 miligramdır.
Bol karbonhidratlı rejimde ve alkolizmde B-1 vitaminine gereksinim artar.
Süt ve süt türevlerinde, mercimek, fasulye, diğer sebzelerde, fındık, ceviz ve fıstıkta bulunur. B-1 vitamini karbonhidrat metabolizmasındaki pirüvik asitin parçalanmasında rol oynar, karaciğerde glikojenden glikoz yapımını hızlandırır, yani ensüline paralel bir etkisi vardır. Su metabolizmasındaki rolü de önemlidir. B-1 vitamini eksikliğinden ötürü ortaya çıkan bir sinir sistemi hastalığı olan Beriberi hastalığı genellikle kabuğu alınmış pirinç, kamış şekeri ve kepeksiz unla beslenen ülkelerde çok sık görülür.
Üç tipi vardır.
- Kuru beriberi: Kişi zayıftır. Başlıca yıkım organlara giden sinirlerde olduğu için önce bacaklarda güç azalması başlar.
- Yaş beriberi: Genel olarak kabuğu alınmış pirinçle beslenenlerde görülür. Alınan karbonhidrat miktarı arttıkça B-l vitaminine olan gereksinim de artar. Eksikliği nedeniyle kaslarda biriken pirüvik asit ve laktik asit yerel kan damarlarının genişlemesine neden olur.
- İnfantil, Çocuk beriberi: Beriberi tablosu içindeki annenin sütü ile beslenen bebekte görülür. Bebek huzursuzdur ve ödem-li görünür. Kronik şekillerinde ishal, zayıflama, gelişim bozuklukları görülür. Hiç beklenmedik anda bebekte morarma ve taşikardi ortaya çıkar ve bebek 2-3 gün içinde ölür.
Ne tür olursa olsun beriberinin genel tedavisi B-l vitamini kürünün uygulanmasıyla mümkündür. Koruyucu doz olarak günde 5 miligram B-l vitamini verilmelidir. Hem tedavide hem de korunmada B-l vitamininin B kompleks vitaminleriyle birlikte verilmesi öngörülmelidir.